Śiętokrzyska Izba Rolicza

          Wielkość ekonomiczną gospodarstwa rolnego określa się na potrzeby następujących poddziałań PROW 2014-2020:

-  Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych - typ: Modernizacja gospodarstw rolnych,
-  Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników - typ: Premie dla młodych rolników,
-  Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw – typ: Restrukturyzacja małych   gospodarstw,

-  Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej - typ: Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.

           Obliczanie SO pozwala na określenie wielkości ekonomicznej gospodarstw na podstawie współczynników Standardowej Produkcji "2010" (SO „2010”). 

         W PROW 2007-2013 wielkością limitującą dostęp też była wielkość ekonomiczna gospodarstwa -  mierzona Europejską Jednostką Wielkości, z angielska zwaną ESU. Europejska Jednostka Wielkości (ESU) była miernikiem, który wskazywał na potencjalną zdolność do generowania dochodu w przeciętnych dla regionu warunkach działania i przy określonych zasobach produkcyjnych gospodarstwa, czyli miernikiem „dochodowości prawdopodobnej, teoretycznej” . Dochodowość mierzona była tzw. Standardową Nadwyżką Bezpośrednią (SGM). Na jednostkę ESU składało się 1.200 EUR standardowej nadwyżki bezpośredniej. Nadwyżkę tę, dla każdego rodzaju produkcji, obliczano wg wzoru:

SGM = standardowa produkcja minus standardowe koszty bezpośrednie

          Wartość produkcji była sumą wartości produktów głównych oraz ubocznych (w produkcji zwierzęcej bez wartości obornika i gnojowicy) znajdujących się w obrocie rynkowym, powiększoną o dotacje do produktów lub zwierząt. W rachunku uwzględniano tylko dopłaty ściśle przypisane do rozpatrywanych działalności, np.  uzupełniające płatności obszarowe. Określenie „standardowa” oznacza tutaj możliwą do osiągnięcia, 12 miesięczną wartość nadwyżki bezpośredniej z 1 ha uprawy lub 1 sztuki zwierząt, której wartość uśredniono z okresu 3 lat i ujednolicono dla warunków wybranego regionu rolniczego. W przypadku działalności, dla których cykl produkcji był dłuższy lub krótszy niż 12 miesięcy, wartość nadwyżki korygowano do okresu 1 rok.

       W dotychczasowym PROW 2007-2013, w działaniu modernizacja gospodarstw rolnych minimalny próg dostępu stanowiła wielkość ekonomiczna równa 4 ESU. Dostęp do działania ułatwienie startu młodym rolnikom nie był limitowany wielkością ekonomiczną gospodarstwa, wartość graniczną 4 ESU gospodarstwo młodego rolnika musiało osiągnąć na koniec działania programu.

              Obecnie wielkość ekonomiczna będzie ustalana na podstawie całkowitej, standardowej produkcji gospodarstwa. Od 2010 r. do badań struktury gospodarstw rolnych stosuje się nowe kryterium opisujące te gospodarstwa i pozwalające na ich klasyfikację – Standardową Produkcję, w skrócie, od ang. Standard Output - zwaną SO.  W nowym PROW, gospodarstwa pragnące przystąpić do modernizacji będą musiały posiadać wielkość ekonomiczną równą co najmniej 10 tys. EUR standardowej produkcji (SO). W programie wsparcia dla młodych rolników dolny próg dostępu jest wyższy – co najmniej 13 tys. EUR SO. Gospodarstwa pragnące skorzystać z  działania restrukturyzacja małych gospodarstw na wejściu nie powinny przekraczać 10 tys. EUR SO, a te, które w ramach Programu będą rozpoczynać działalność pozarolniczą – mniej, niż 15 tys. EUR SO. Zupełnym novum w PROW 2014-2020 jest wyznaczenie górnych progów dostępu: dla modernizacji – 200 tys. EUR SO, a dla młodych rolników – 150 tys. EUR SO.   

        Produkcja standardowa (SO) jest miernikiem potencjalnych możliwości wytwórczych. Określa możliwą wartość produkcji, którą rolnik może osiągnąć w danym regionie przy określonych zasobach produkcyjnych gospodarstwa – „produkcję prawdopodobną, teoretyczną”. Standardową produkcję dla każdego rodzaju działalności oblicza się wg wzoru:

• SO roślinna = wartość produkcji z produktów głównych plus wartość produkcji z produktów ubocznych,

• SO zwierzęca = wartość produkcji z produktów głównych plus wartość produkcji z produktów ubocznych minus koszt wymiany stada

         W odróżnieniu od SGM, przy obliczaniu wartości produkcji standardowej nie uwzględnia się wartości dopłat bezpośrednich. Tak zdefiniowany wskaźnik zawsze przyjmuje wartość dodatnią. Wartości SO ustala się, tak jak poprzednio, dla 1 ha uprawy lub dla 1 sztuki zwierząt w okresie 1 roku, z tym że średnie oblicza się z wydłużonego do 5 lat okresu. Wartość produkcji określana jest wg cen netto (bez podatku VAT).

Przykładowe obliczanie wielkości ekonomicznej gospodarstw „SO” dla gospodarstw o powierzchni 5 ha o trzech różnych profilach produkcji:

1.Sadownicze:

- sad jabłoniowy- 1,5 ha. x 9979= 14968,5

- sad śliwowy- 1,5 ha. x 4649= 6973,5

- sad brzoskwiniowy- 1ha. x 5270= 5270

- groch strączkowe jadalne- 1ha. x 6419= 6419

2.Warzywnicze:

- pietruszka- 1,5 ha. x 28033= 42049,50

- marchew jadalna- 1 ha. x 17882= 17882

- cebula- 1 ha. x 14449= 14449

- pszenica ozima- 1 ha. x 2974= 2974

- jęczmień jary- 0,5 ha. x 2379= 1189,50

3.Mieszane:

- TUZ- 1ha. x2010= 2010

- pszenica ozima- 2ha. x 2974= 5948

- ziemniaki jadalne- 2 ha. x 13588= 27176

- krowy mamki- 2 szt. x 1196= 2392

- byczki w wieku 1-2 lata- 3 szt. x 2002= 6006

Przykładowe porównanie wielkości ekonomicznej gospodarstw SO w Euro

 inne przykłady

Tomasz Banaś

Biuro Powiatowe ŚIR w Kazimierzy Wielkiej

• « poprz.
• nast. »